تحصیل پزشکی در روسیه

تحصیل پزشکی در روسیه یکی از گزینه‌های محبوب برای دانشجویان ایرانی است که به دنبال آموزش با کیفیت، شهریه مقرون‌به‌صرفه و فرصت‌های بین‌المللی هستند. دانشگاه‌های پزشکی معتبر روسیه برنامه‌های پزشکی ۶ ساله ارائه می‌دهند که شامل آموزش پایه، بالینی و اینترنی است. دانشجویان می‌توانند به زبان روسی یا انگلیسی تحصیل کنند و پس از فارغ‌التحصیلی، امکان دریافت پروانه طبابت و مجوز کار در روسیه فراهم می‌شود. این مقاله به بررسی کامل شرایط، هزینه‌ها، ساختار دوره، مزایا و معایب، مدارک لازم و سوالات رایج تحصیل رشته پزشکی در روسیه می‌پردازد تا راهنمایی جامع برای تصمیم‌گیری شما باشد.

امکان کار دانشجویی: تا 20 ساعت در هفته با مجوز

هزینه زندگی ماهانه: 615 دلار آمریکا (حدود 48,650 روبل روسیه)

روش پذیرش رشته پزشکی: آزمون ورودی دانشگاه + مدرک دیپلم

فهرست مطالب

• مزایا و معایب تحصیل پزشکی در روسیه
• شرایط تحصیل پزشکی در روسیه
• مدرک زبان موردنیاز برای تحصیل پزشکی در روسیه
• دوره پادفک پزشکی روسیه
• آزمون ورودی رشته پزشکی روسیه
• هزینه تحصیل پزشکی در روسیه
• بهترین دانشگاه‌های پزشکی روسیه
• مراحل و ساختار رشته پزشکی در روسیه
• مدارک موردنیاز برای تحصیل پزشکی در روسیه
• مجوز کار و پروانه طبابت پس از تحیصل پزشکی در روسیه
• سوالات متداول

مزایا و معایب تحصیل پزشکی در روسیه

شرایط تحصیل پزشکی در روسیه

روسیه یکی از محبوب‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین مقاصد دانشجویان ایرانی برای پزشکی است و برای پذیرش موفق، رعایت چند شرط اصلی الزامی است؛ در ادامه، شرایط و الزامات تحصیل پزشکی در روسیه به صورت خلاصه و کاربردی آمده است و در بخش‌های بعدی جزئیات هر یک با توضیح مفصل ارائه خواهد شد.

• سن: بین 17 تا 25 سال تمام در زمان شروع تحصیل پزشکی در روسیه
• مدرک تحصیلی: ارائه مدرک دیپلم تجربی یا پیش‌دانشگاهی
• معدل: نمرات بالا در دروس شیمی، زیست‌شناسی، فیزیک و ریاضی
• دانش زبان روسی: حداقل سطح B1 یا قبولی در دوره پادفک برای برنامه روسی
• دانش زبان انگلیسی: برای دوره‌های انگلیسی‌زبان (اغلب در آزمون ورودی سنجیده می‌شود)
• دوره آمادگی: شرکت و قبولی در دوره پادفک (الزامی برای برنامه روسی)
• آزمون ورودی: قبولی در آزمون ورودی دانشگاه؛ شامل دروس شیمی، زیست و زبان
• تمکن مالی: اثبات توانایی پوشش شهریه و هزینه‌های زندگی در روسیه
• پذیرش: دریافت دعوت‌نامه رسمی از دانشگاه معتبر پزشکی در روسیه

مدرک زبان موردنیاز برای تحصیل پزشکی در روسیه

انتخاب زبان تحصیل (انگلیسی یا روسی) برای تحصیل پزشکی دروسیه، نه تنها بر میزان شهریه، بلکه به‌طور مستقیم بر مدارک زبانی که در زمان پذیرش باید ارائه دهید، تاثیر می‌گذارد. در سیستم روسیه، ارزیابی مهارت زبان اغلب به‌جای گواهی‌های استاندارد، از طریق عملکرد شما در فرآیند پذیرش انجام می‌گیرد.

تحصیل پزشکی در روسیه به زبان انگلیسی

برنامه‌های پزشکی به زبان انگلیسی در روسیه برای دانشجویان بین‌المللی طراحی شده و معمولاً بدون نیاز به مدرک رسمی زبان مانند IELTS یا TOEFL پذیرش می‌دهند. تسلط به انگلیسی اغلب از طریق عملکرد در آزمون ورودی دانشگاه یا مصاحبه آنلاین سنجیده می‌شود.

تحصیل پزشکی در روسیه به زبان روسی

انتخاب تحصیل در رشته پزشکی به زبان روسی به‌طور معمول با شهریه ارزان‌تر (حدود ۲۰ تا ۳۰٪ کمتر) همراه است، اما الزامات زبان سختگیرانه‌تری دارد و رقابت برای دریافت پذیرش بالاتر است. برای ورود مستقیم به کورس روسی، داشتن مهارت زبان روسی در سطح B1 (TORFL سطح ۱) الزامی است؛ این سطح مبنای ورود به دوره‌های اصلی روسی‌زبان است. در صورتی که مدرک B1 یا TORFL را ندارید، شرکت در دوره پادفک اجباری خواهد بود.

دوره پادفک پزشکی روسیه

دوره پادفک (Pre-University Foundation Course) یک برنامه آموزشی یک‌ساله در روسیه است که مخصوص دانشجویان بین‌المللی طراحی شده است. هدف این دوره آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به دانشگاه‌های پزشکی روسیه است، دوره پادفک برای دانشجویانی که قصد تحصیل پزشکی به زبان روسی دارند الزامی است و به آنها کمک می‌کند هم زبان روسی را یاد بگیرند و هم دروس پایه علمی مورد نیاز برای ورود به دانشگاه را تقویت کنند.

اهداف دوره پادفک

• آمادگی زبانی: آموزش تخصصی زبان روسی از سطح مبتدی تا آکادمیک، با تمرکز بر تقویت مهارت‌های چهارگانه (مکالمه، خواندن، نوشتن و درک شنیداری) و تسلط بر واژگان تخصصی پزشکی، تا دانشجو بتواند به راحتی در کلاس‌های دانشگاهی و محیط‌های بالینی مشارکت کند و محتوای علمی پیچیده را درک نماید. 
• آمادگی علمی: تقویت و هماهنگ‌سازی دروس پایه با استانداردهای دانشگاه‌های روسیه، شامل دروس اصلی مانند زیست‌شناسی، شیمی عمومی و آلی (و فیزیک در صورت نیاز رشته)، برای موفقیت در آزمون نهایی پادفک و درک بهتر دروس پایه پزشکی در دوره ۶ ساله اصلی.
• سازگاری آموزشی و فرهنگی: آشنایی با سیستم آموزشی روسیه (روش‌های تدریس، ساختار امتحانات و ارزیابی)، همراه با کمک به تطبیق فرهنگی و زندگی مستقل در محیط دانشجویی، برای عملکرد موفق از همان ترم اول دوره پزشکی.

آزمون ورودی رشته پزشکی روسیه

آزمون ورودی مرحله کلیدی برای اخذ پذیرش مستقیم در رشته پزشکی (MD) در روسیه است. سیستم پذیرش روسیه دانشگاه‌محور (University-Centric) است و برخلاف بسیاری از کشورها، فاقد یک آزمون سراسری ملی و متمرکز است.

این آزمون معمولا شامل زیست‌شناسی و شیمی است و گاهی درس فیزیک نیز اضافه می‌شود. بسته به زبان برنامه تحصیلی، آزمون به شکل زیر برگزار می‌شود:

• برنامه انگلیسی: تمام سوالات به زبان انگلیسی هستند و آزمون زبان جداگانه برگزار نمی‌شود.
• برنامه روسی: سوالات به زبان روسی هستند و بخشی از مهارت زبان روسی در آزمون سنجیده می‌شود یا قبلاً باید حداقل سطح B1 ارائه شود

نکات کلیدی آزمون

• حداقل نمره قبولی: معمولا بین ۵۰ تا ۶۰ از ۱۰۰
• فرمت: ترکیبی تستی و تشریحی، حضوری یا آنلاین، مدت زمان ۲–۳ ساعت
• زمان برگزاری: اغلب خرداد تا مرداد، بسته به دانشگاه

نکته مهم: حداقل نمره قبولی معمولا ۵۰ تا ۶۰ از ۱۰۰ است، اما هرچه نمره بالاتر باشد شانس دریافت بورسیه جزئی یا خوابگاه ارزان‌تر بیشتر می‌شود.

بهترین دانشگاه‌های پزشکی روسیه

انتخاب دانشگاه مناسب یکی از مهم‌ترین مراحل تحصیل پزشکی در روسیه است. این کشور میزبان برخی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های پزشکی جهان است که بسیاری از آنها در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی مانند QS جایگاه خوبی دارند. دانشگاه‌های پزشکی روسیه نه تنها کیفیت آموزشی بالایی ارائه می‌دهند، بلکه برای دانشجویان ایرانی اهمیت دارد که مدرک آن‌ها توسط وزارت بهداشت ایران ارزشیابی شود.

🎓 طبق آخرین به‌روزرسانی وزارت بهداشت ایران، 7 دانشگاه پزشکی در روسیه مورد تایید بوده و مدارک آن‌ها در ایران معتبر است.

لیست دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت ایران در روسیه

هزینه تحصیل پزشکی در روسیه

هزینه تحصیل پزشکی در روسیه بسته به دانشگاه، زبان آموزشی (روسی یا انگلیسی) و سیاست‌های هر مرکز آموزشی متفاوت است. آگاهی از این تفاوت‌ها به متقاضیان کمک می‌کند تا با دیدی واقع‌بینانه‌تر دانشگاه مورد نظر خود را انتخاب کرده و برنامه‌ریزی مالی دقیق‌تری برای دوران تحصیل داشته باشند. در جدول زیر، شهریه سالانه برخی از معتبرترین دانشگاه‌های پزشکی روسیه طبق آخرین آپدیت 2025-2026 و به تفکیک زبان آموزش ارائه شده است.

مراحل و ساختار رشته پزشکی در روسیه

تحصیل در رشته پزشکی عمومی (General Medicine) در روسیه یک دوره‌ی حرفه‌ای ۶ ساله است که تحت عنوان مدرک Specialist Degree ارائه می‌شود. این ساختار منطبق با استانداردهای دولتی روسیه و معیارهای بین‌المللی طراحی شده است.

مرحله اول: علوم پایه و پیش‌بالینی (سال‌های اول تا سوم)

در این دوره، دانشجویان بر پایه‌های علمی و مفاهیم اصلی پزشکی تمرکز می‌کنند تا آمادگی لازم برای دوره‌های بالینی را کسب کنند. آموزش‌ها ترکیبی از تئوری، آزمایشگاه و تمرین‌های عملی پایه است.

• دروس اصلی: آناتومی، فیزیولوژی، بیوشیمی، زیست‌شناسی، شیمی و فیزیک؛ سال سوم شامل پاتولوژی، میکروبیولوژی، فارماکولوژی و اصول تشخیص بالینی.
• هدف: ایجاد درک عمیق از ساختار و عملکرد بدن انسان و فرآیندهای سلولی و شیمیایی.
• آموزش عملی: کارگاه‌ها و تمرین‌های آزمایشگاهی برای آشنایی با تکنیک‌ها و ابزارهای پایه پزشکی.

مرحله دوم: آموزش بالینی (سال‌های چهارم و پنجم)

در مرحله دوم تحصیل پزشکی در روسیه، دانشجویان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی منتقل می‌شوند و آموزش‌های عملی بالینی را آغاز می‌کنند.

• دروس بالینی: پزشکی داخلی، جراحی عمومی و تخصصی، اطفال، زنان و زایمان، روان‌پزشکی، اورولوژی و اورژانس.
• کار عملی: روتاسیون در بخش‌های مختلف بیمارستان تحت نظارت پزشکان؛ تمرین معاینه، تشخیص و مدیریت درمان بیماران.
• هدف: کسب تجربه واقعی بالینی و آماده‌سازی برای کار حرفه‌ای در محیط بیمارستانی.

مرحله سوم: اینترنی و کارآموزی نهایی (سال ششم)

سال ششم رشته پزشکی روسیه به کار عملی تمام‌وقت اختصاص دارد و دانشجویان مهارت‌های بالینی خود را در شرایط واقعی تقویت می‌کنند.

• کار عملی و اینترنی: حضور تمام‌وقت در بیمارستان‌ها، مشارکت در تشخیص و درمان بیماران، تجربه در موقعیت‌های اضطراری و بالینی.
• ارزیابی: امتحانات عملی، امتحان نهایی دولتی (GOZZ/GOSS) و دفاع از پروژه یا پایان‌نامه.
• هدف: آمادگی کامل برای شروع حرفه پزشکی یا ورود به دوره تخصصی.

مدارک موردنیاز برای تحصیل پزشکی در روسیه

برای ثبت‌نام در رشته پزشکی روسیه و دریافت ویزای دانشجویی، دانشجویان بین‌المللی باید مجموعه‌ای از مدارک ضروری را آماده و به دانشگاه و سفارت دهند:

• پاسپورت معتبر با حداقل 18 ماه اعتبار
• دیپلم دبیرستان یا پیش‌دانشگاهی (ترجمه شده)
• معدل و ریزنمرات (ترجمه شده)
• مدرک زبان روسی یا گواهی تکمیل پادفک
• نامه اثبات تمکن مالی
• انگیزه نامه و توصیه نامه
• چند قطعه عکس پاسپورتی
• فرم تکمیل‌شده درخواست پذیرش دانشگاه
• گواهی سلامت با آزمایش‌های HIV، هپاتیت B/C و توبرکولوز

مجوز کار و پروانه طبابت پس از تحصیل پزشکی در روسیه

دانشجویان ایرانی پس از اتمام دوره ۶ ساله پزشکی عمومی (MD / Specialist Degree) در روسیه می‌توانند برای فعالیت حرفه‌ای به‌عنوان پزشک در این کشور اقدام کنند. فرآیند شامل دو بخش اصلی است: دریافت پروانه طبابت و دریافت مجوز کار و اقامت.

پروانه طبابت

پروانه طبابت، مدرکی است که صلاحیت دانش‌آموخته را برای تمرین پزشکی در روسیه تأیید می‌کند.

• پیش‌نیاز: فارغ‌التحصیلی از دانشگاه پزشکی معتبر روسیه. (دانشجویان ایرانی که در روسیه تحصیل کرده‌اند، نیازی به نوس‌ریفیکاسیون کامل مدارک خارجی ندارند، اما مدرک آن‌ها باید توسط مراجع روسی تأیید مطابقت بگیرد).
• اعتباردهی اولیه (Primary Accreditation): این مرحله شامل آزمون نظری پزشکی (تست‌های کامپیوتری) و ارزیابی مهارت‌های بالینی (OSCE یا شبیه‌سازی عملی) است.
• نتیجه: پس از موفقیت، دانشجو Сертификат специалиста (گواهی متخصص) دریافت می‌کند که امکان شروع کار بالینی را فراهم می‌کند. این پروانه به‌صورت دوره‌ای (هر ۵ سال) مورد بازنگری قرار می‌گیرد تا صلاحیت حرفه‌ای حفظ شود.
• نکته کلیدی: پروانه طبابت نیازی به پیشنهاد شغلی (Job Offer) ندارد و مستقل از ویزای کار صادر می‌شود

مجوز کار و اقامت

داشتن پروانه طبابت به تنهایی برای اشتغال قانونی کافی نیست. دانشجویان غیرروسی باید مجوز کار و ویزای کاری دریافت کنند:

• پیشنهاد شغلی: معمولاً نیاز به دعوت‌نامه از بیمارستان یا کلینیک روسی است تا بتوان ویزای کاری یا ویزای متخصص بسیار ماهر (VKS) گرفت.
• مدارک و آزمون‌ها: بررسی سلامت شامل HIV، رادیوگرافی قفسه سینه و تست اعتیاد، و ارزیابی زبان روسی و شرایط عمومی برای مجوز کار لازم است.
• مدت زمان: صدور ویزای کاری معمولاً بین ۲۰ تا ۶۰ روز طول می‌کشد.

توجه حیاتی؛ الزام زبان روسی

برای موفقیت در آزمون‌های اعتباردهی (که به زبان روسی برگزار می‌شوند) و مهم‌تر از آن، برای کار عملی، ارتباط مؤثر با بیماران و پر کردن پرونده‌های پزشکی در بیمارستان‌ها، تسلط کامل به زبان روسی (حداقل سطح B2) امری اجتناب‌ناپذیر است.

سوالات متداول درمورد تحصیل پزشکی در روسیه

هزینه تحصیل پزشکی در روسیه چقدر است؟

بین 448,500 تا 1,000,000 روبل روسیه (معادل 5,609 تا 12,507 دلار آمریکا) سالانه. شهریه بسته به دانشگاه و زبان تدریس متفاوت خواهد بود.

آیا امکان کار حین تحصیل پزشکی در روسیه وجود دارد؟

بله، کار پاره‌وقت قانونی است (با مجوز) و به 20 ساعت در هفته محدود می‌شود. اما به دلیل برنامه درسی بسیار فشرده و سنگین پزشکی، کمی چالش‌برانگیز و نامتداول است.

آیا مدرک پزشکی روسیه مورد تایید وزارت بهداشت ایران است؟

بله، بسیاری از دانشگاه‌های اصلی و دولتی روسیه (مانند سن‌پترزبورگ، کازان) در لیست تایید وزارت بهداشت ایران قرار دارند.

مدت زمان تحصیل پزشکی در روسیه چقدر است؟

دوره پزشکی عمومی در روسیه ۶ سال است (۵ سال آموزش دانشگاهی + ۱ سال اینترنی)، و برای دانشجویان نیازمند دوره روسی، یک سال پادفک ممکن است اضافه شود.

دوره پادفک پزشکی در روسیه چیست؟

دوره ۱ ساله آمادگی است که به منظور آموزش فشرده زبان روسی و تقویت دروس پایه علمی (شیمی، زیست‌شناسی، فیزیک) برگزار می‌شود و برای ورود به کورس روسی الزامی است.

در نهایت، تحصیل پزشکی در روسیه با هزینه پایین، اعتبار جهانی و پذیرش آسان، گزینه‌ای عالی برای دانشجویان ایرانی است، اما نیاز به آمادگی برای چالش‌های زبان، آب و هوا و رقابت دارد. اگر انگیزه بالا و برنامه‌ریزی دقیق داشته باشید، این مسیر می‌تواند آینده حرفه‌ای درخشانی برای شما بسازد. موفقیت شما تضمین‌شده است.